GIA SƯ - SƯ GIA (T/g: Thoike)

Thân Tặng H . nhân dịp khai trường

Gia Sư - Danh từ chỉ nghề nghiệp . Một nghề có lẽ rất quen thuộc với chúng ta từ lâu lắm. Thời xưa nhiều gia đình có điều kiện mời gia sư về dạy học cho mấy đứa nhỏ trong nhà . Quy mô hơn , dòng họ tự tổ chức trường học mời thày về dạy con em trong họ , nhiều gia sư được mời. Tại Việt nam xưa  nổi tiếng gia sư là các thày đồ Nghệ. Phần lớn các vị này học hành tử tế, văn chương thi phú có số má trong làng . nhưng số phận hẩm hiu thất bại trong chiến trận khoa trường bất đắc chí làm gia sư kiếm cơm độ nhật.   Một dạng khác làm tạm nghề này nấu mình chờ thời cuộc thay đổi, tìm vận hội mới...Những nhân vật lừng lẫy một thời có thể kể ra như Phan Bội Châu, Nguyễn Sinh Sắc,  Gia sư của Anh Em Nguyễn Huệ, Nguyễn Nhạc

Dạy kèm Gia Sư !!??

Thời hiện đại , Con ngựời quay cuồng mưu sinh, không đủ thời gian dạy học cho con cái, nhưng vẫn muốn con mình thành Ông, Thành Bà . Một trong những giải pháp khắc phục là thuê Gia sư. Có cầu ắt có Cung. Lực lượng gia sư nhanh chóng phát triển, lan tỏa rộng khắp từ chung cư tới biệt thự, từ nội thành cho đế ngọai ô đâu đâu cũng có .  Trung tâm gia sư quảng cáo trên truyền hình, trên internet , phát tờ rơi..., dạy từ mẫu giáo đến tiến sỹ , ngành nào cũng được , giờ nào cũng xong , muôn hình vạn trạng .  

Lực lượng chính làm gia sư thời nay chủ yếu là sinh viên đại học tranh thủ làm thêm kiếm tiền sinh họat, học phí  số ít hơn là thày cô giáo già dạy thêm tại khu vực quanh nơi sinh sống .

Phần đông trong số gia sư ngòai việc bổ xung kiến thức trên lớp còn thiếu , giải hộ bài cho mấy cậu bé , cô bé nhõng nhẽo thì phần việc còn lại là làm yên tâm cha mẹ chúng . Mục tiêu dạy trí, đức không được đạt ra . rất nhiều bất cập   Ý nói là tôi đã tận tâm , tận lực vì  sự nghiệp giáo dục cao cả của các con tôi . Theo khảo sát chủ quan thì chất lượng gia sư chỉ ở mức trung bình, tương xứng với học sinh như vậy. Thực tế học giỏi thông minh thì không cần gia sư. Thời nay "Anh hùng  chí lớn "  cũng không ẩn nấp trong nghề này nữa . Nghề gia sư phát triển trong các đô thị sẽ còn sống dài dài khi nền giáo dục Việt nam liên tục cải cách , liên tục thay đổi SGK, liên tục thay đổi khuynh hướng đến nỗi trẻ con ngày nay không biết Hai bà Trưng đánh giặc nào nữa.. !!!.

Chiết tự Hán Việt  Gia Sư  - Thày dạy học trong nhà  và Sư Gia ( Da ) - Thày trong nhà ... Thọat trông có vẻ giông giống, giải thích hơi kỳ kỳ nhưng có nghĩa khác nhau nhiều lắm .

Thành phố Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang bên Tàu là một cái nôi văn học thời lưỡng Tốnng Minh Thanh .  Do là trung tâm buôn bán , giao thương của vùng Đông Nam nên vùng này hội tụ rất nhiều thương hộ, đại hộ. Thời Gia tĩnh, chỉ cần một  trong cửu đại gia đã có tài sản giàu hơn quốc khố nhà Vua. Nhiều vương hầu thường xuyên vay nợ những đại hộ này . Nên nhớ thời Minh gia tĩnh GDP của Trung hoa bằng tổng GDP của tòan thế giới cộng lại .

Thành cổ Thiệu Hưng

Do mối quan hệ chằng chịt thương nhân, quan lại. các lợi ích gắn chặt với nhau nên gia trưởng của một dòng họ có quyền rất lớn . Ngòai chuyện học hành đỗ đạt  để làm quan cho gia đình, cha mẹ mà còn phải có trách nhiệm quang tông diệu tổ , phục vụ lợi ích của gia tộc . Ví dụ Lương quan phủ chỉ có 150 lượng/ năm không đủ  cho gia đình lầy đâu ra chi trả cho nô bộc, gia sư, hộ vệ, tùy bộc và Sư Gia ,nếu không có hỗ trợ của gia tộc ?

Quan huyện ngày xưa, hàm thất phẩm, nhận quyết định bổ nhiệm từ lại bộ  , khăn gói đưa gia dình tới nhiệm sở . Phần lớn các vị quan này, ngòai văn chương, thơ phú thì kiến thức về kinh tế, xã hội, quản trị, xây dựng, viết báo cáo, chế biểu, công việc hình án, pháp lý, quân sự gần như bằng không . Có chăng chỉ là lý thuyết suông . Vậy thì phải có tùy phái, bộ máy chấp hành thông thạo, và không ai khác là Sư gia . 

Sư Gia về một nghĩa nào đó là Cố vấn cao cấp, một manager hay CEO  của công ty hiện đại. Họ tinh thông luật pháp, quan hệ với các giới chức địa phương, giải quyết các công việc thường ngày, viết báo cáo hộ lãnh đạo, kiêm thêm dạy trẻ con cho chủ, chơi cờ giải khuây  nhưng trên hết là tư vấn kỳ kế , mật mưu cho lãnh đạo . Họ tự xây dựng thành một hệ thống Nha Lại , nắm quyền, điều hành công việc ổn định, trôi chảy, quyền năng của họ rất lớn. Xuất thân của những cá nhân này là do các gia tộc, hay bạn bè thân hữu cài cắm, gửi vào. Lương của họ rất cao. Vào khỏang 5000- 8000 lạng/ năm  . Một quan phủ cần khỏang 4- 6 sư gia trong nhiệm kỳ của mình.

Vô Thiệu Bất Thành Nha . Câu nói này lưu truyền lâu đời trong giới quan trường Trung quốc  vì chỉ có nguời Thiệu hưng mới có tư cách làm gia sư tốt. Vùng này địa linh nhân kiệt , nhân tài đông đúc, văn khí rất cao. Tỷ lệ chiếm đầu khoa trong các kỳ thi là cao nhất . Nếu không vì cơ cấu vùng miền thì gần như quan trường TQ là người Thiệu hưng . Lọai gia tộc nhỏ như Tra Gia (Kim Dung tiên sinh )  mà còn Nhất môn thất tiến sỹ, Phụ tử tam hàn lâm...

So sánh sức học , trình độ thì cử nhân, tiến sỹ tỉnh khác không dám khoe tài với sư gia Thiệu Hưng  mặc dù những vị này không đỗ đạt gì .Lịch sử có ghi lại một số nhân vật phong vân xuất thân từ Sư gia Thiệu Hưng như Ô Tư Đạo, Từ Văn Trường . Thậm chí Thủ tướng Chu Ân Lai là một lọai sư gia cao cấp cho họ Mao suốt những năm trung kỳ thế kỷ 20. ảnh hưởng còn kéo dài mãi tới ngày nay.

Thời nay, lãnh đạo nào cũng cần Sư Gia - Quân Sư - Cố Vấn - Consultant về mọi vấn đề. Mức độ cần thiết thậm chí còn hơn thời cổ. Có chuyện hài hước khi" vấn đề "xảy ra lãnh đạo chửi thằng nào tư vấn vụ này chứ không phải thằng nào ký vì nguời ký chỉ có một !!! hết biết .

Theo thông lệ, mỗi khi lãnh đạo chuyển vùng họac thăng chức. Sư gia tin cẩn đi theo , sau một thời gian được bố trí vào một địa bàn trọng yếu ; chư hầu một phương , nguời thì làm quan, người vào thương trường lo kinh tế cho gia tộc , vòng xóay quan thưong mãi mãi không ngừng quanh số phận nhân sinh.

Gia Sư _ Sư Gia , Người chọn nghề , hay nghề chọn người, rất khó phân biệt chỉ biết rằng phần lớn chúng ta vô tình hày hữu ý đều có liên quan tới hai chức nghiệp này, Muốn coi trẻ tốt, gia đình êm ấm thì kiếm Gia sư tốt. Muốn thăng tiến trên quan trường, thương trường cần Sư gia hay. Số xui gặp mưu sỹ dỏm thì đời lận đận , xấu hơn thì thân bại danh thiệt . tiếc lắm thay . An ủi bằng câu Phú quý do thiên, Sinh tử hữu Mệnh mà thôi..