THANH MINH (T/g: Xuân Phú)

Mục đồng chỉ hướng Hạnh hoa thôn

Thanh minh thời tiết vũ phân phân          

Lộ thượng hành nhân dục đọan hồn

Tá vấn tửu gia hà xứ hữu

Mục đồng dao chỉ hạnh hoa thôn .

Bản dịch (lục bát):


Thanh minh lất phất mưa phùn,
Khách đi đường thấm nỗi buồn xót xa.
Hỏi thăm quán rượu đâu à?
Mục đồng chỉ lối Hạnh Hoa thôn ngoài.

Bản dịch (Thất ngôn tứ tuyệt):

Thanh minh trời rả rích mưa tuôn
Khách lạ đường xa khiếp đảm hồn
Dọ hỏi phương nào về quán rượu
Mục đồng chỉ hướng Hạnh hoa thôn

Bài thất ngôn tứ tuyệt nổi tiếng này của Đỗ mục ( tiểu Đỗ ) mô tả không khí , thời tiết, tâm trạng của lữ khách trong tiết thanh minh tháng ba rất đặc thù miền bắc trung hoa thời nhà Đường. Lưu ý Hạnh hoa thôn chỉ quán rượu vùng Sơn tây. Phần tửu nổi danh.

Trong một buổi chiều cuối tuần ,việc vãn, chờ đón con đi học , nghĩ vẩn vơ nhớ đến  bài thơ này, lan man sang tới truyện kiều "  thanh minh trong tiết tháng ba , lễ là tảo mộ hội là đạp thanh ". cùng ý về  tiết thanh minh nhưng Nam bắc khác nhau, khó thể lẫn lộn.

Theo một số khảo cứu gần đây nhất, có lẽ Nguyễn Du viết  Kim Vân Kiều Truyện sau chuyến đi sứ Trung hoa . Trong bài viết này không có ý thảo luận về nội dung, phong cách, giá trị nghệ thuật , tính nhân văn ...của Đại tác phẩm này mà chỉ muốn chia sẻ một số thông tin liên quan mà thôi.

Tác giả gốc của "Đoạn trường Tân Thanh"  tên khác của truyện Kiều là Từ Văn Trường -  Từ Vị- Thanh Tâm Tài Nhân. Ông này là một trong tam đại tài tử thời nhà Minh. Hai nguời còn lại là Giải Tấn và Dương Thận tác giả từ khúc " cổn cổn trường giang đông thệ thủy ".

Tài hoa của Từ tiên sinh nức tiếng một thời, cầm kỳ thi họa đủ cả nhưng tài tình chi lắm cho trời đất ghen, Số phận long đong, ba chìm bảy nổi . Bỏ hàn lâm viện, về làm mạc khách cho Tổng đốc Hồ Tôn Hiến diệt giặc Oa , bình định Đông Nam trong vòng mười năm. Sau đó vì liên lụy với Cha con Nghiêm Tung mà lỡ một đời . Nguyễn Du vì đồng bệnh tương lân nên mới muợn tác phẩm của Từ Vị chuyển sang thơ Nôm cũng dương danh hậu thế .

Thờ Minh Gia tĩnh 1521-1567. Đế quốc nhà Minh phát triển cao . Thực lực tuy có kém hơn trước nhưng kinh tế tư bản đã xuất hiện , Theo ước tính GDP của nhà Minh bằng tổng các phần còn lại của thế giới . Mặc dù cùng thời điểm này Tây ban nha, bồ đào nha ra sức xâm chiếm , khai thác châu Mỹ , thu gom vàng bạc mục đích chuyển sang Trung hoa mua tơ lụa, vải vóc , đồ sứ , dược liệu ...    với giá cắt cổ . Chính sách bế quan tỏa cảng sai lầm tạo nên cục diện các thương hộ lớn, các nhóm lợi ích, tài chủ giang nam câu kết với nhau cùng tổ chức buôn lậu . Quan chức nhà Minh phần lớn là hủ nho, mắt nhắm mắt mở bưng bít thông tin làm cho Nhật bản , buôn lậu, hải tặc làm mưa làm gío vùng Đông nam. Tứ đại khấu bao gồm. Vương trực , Từ hải ( bạn trai kiều ), Trần Đông, Ma diệp chia nhau các khu vực béo bở mầu mỡ vùng tô hàng, Hồ quảng, có lần dẫn quân vây Nam kinh mấy ngày, náo lọạn đại giang Nam Bắc.    

Vì những vụ làm ăn này Gia đình Vương Thúy Kiều tan nát. Một vụ buôn lậu tơ lụa theo đường dây xuyên suốt Bắc kinh/ Sơn Đông/ Giang nam đổ bể , tịch biên gia sản, cha con vướng vòng lao lý, thúy kiều bán mình chuộc cha , một tác phẩm bất hủ ra đời mà hiện nay mỗi học sinh trung học VN lại phải học thuộc mấy bài trích giảng . Xem gia buôn lậu gây những tác hại , tác dụng khôn lường.

Cũng vì bế quan tỏa cảng mà tập đòan kinh tế khổng lồ này phải tìm đường khác. Việt nam thời kỳ này là Đất nước chia hai, lấy sông gianh làm giới tuyến . Các căn cứ như Phố Hiến - Hưng yên - Đàng ngòai, Hội An - Quảng Nam- Đàng trong  tự nhiên trở thành trung tâm chuyển tải của khu vực . Các thuyển buôn từ Nhật, Bồ,Hà lan, Các chi nhánh của công ty Đông Ân mua đất, khai trương trung tâm thương mại , lấy vợ, xây nhà tại VN. Nhiều làng nghề  như Chu Đậu, Bát tràng phất lên thay thế cho Cảnh Đức trấn Giang tây xuất đồ sứ đi thế giới . Kỹ thuật Men gốm Chu đậu là từ TQ chuyển sang. Tình trạng phồn vinh kinh tế VN kéo dài hơn 100 năm một phần nhờ chính sách sai lầm  của TQ.....Xem ra lịch sử có chu kỳ của nó . Quan hệ VN-TQ  qua các thời kỳ tuy có khác nhau nhưng khách quan mà nói có thể gia cát dự được  hehe !!!.

Chủ đề về tứ đại khấu, về quan trường , về mối tình Thúy Kiều- Từ Hải còn nhiều lắm. Phải về đón con . Mặc dù thanh minh tháng ba trong sáng lắm. Rét Nàng Bân còn đó nhưng lòng người ấm áp hơn nhiều .

Một ngày nhẹ nhàng.